خلاصه ی آنچه در این مقاله خواهید خواند:
سفیدی مو وقتی فولیکولهای مو ملانین، یعنی رنگدانه ای که به موها رنگ می بخشد، را از دست می دهند رخ می دهد. اگر سفیدی مو در سنین پایین مشاهده شود، ممکن است علت آن عوامل ژنتیکی یا یک مشکل زمینه ای سلامت باشد. ما در این مقاله به بررسی سفیدی مو، عوامل ایجاد آن و راهکارهایی برای مدیریت و پیشگیری از آن خواهیم پرداخت.
آیا واقعا سفیدی مو طبیعی است؟
تغییر رنگ مو با افزایش سن کاملاً طبیعی است. در جوانی ممکن است موهای شما قهوهای، سیاه، قرمز یا بلوند بوده باشند. اما با گذر زمان ممکن است متوجه تغییر رنگ موها به خاکستری یا سفید شوید.
همانطور که در مقدمه گفتیم سلولهای رنگدانه ای به نام ملانین رنگ مو را تعیین می کنند. اما با گذر زمان، فولیکولها رنگدانه های خود را از دست می دهند، یا بهتر است بگوییم مرگ همان ملانین ها رخ داده، و در نتیجه مو سفید می شود.

عوامل سفیدی مو چیست؟
سفیدی مو در افراد با موهای تیره بیشتر قابل توجه است. هرچند سفید شدن مو نشانهای از افزایش سن است، اما ممکن است در هر سنی، حتی دوران نوجوانی یا جوانی، اتفاق بیفتد. عواملی که باعث این پدیده میشوند عبارتند از:
ژنتیک
مطالعات جمعیت شناختی نشان دادهاند که حدود 50 تا 60 درصد افراد سفید شدن زودرس موهای خود را از والدین یا اجداد خود به ارث می برند. اگر یکی از والدین در سنین جوانی موهای خود را سفید کرده باشد، احتمالاً این پدیده در فرزند آنها نیز مشاهده خواهد شد. اگر در سنین پایین موهای سفید پیدا کنید، احتمالاً والدین یا پدربزرگ و مادربزرگ شما نیز زودتر از موعد موهایشان سفید شده است.
استرس
تأثیرات جدی و چندجانبه ای استرس مداوم میتواند بر سلامت جسم و روان از جمله بی خوابی مزمن، افزایش اضطراب، تغییرات نامنظم در اشتها (افزایش یا کاهش وزن) و حتی اختلال در عملکرد سیستم ایمنی بدن هستند. اما یکی از جنبه های کمتر مورد توجه استرس، تأثیر آن بر سلامت موهاست.
تحقیقات علمی، از جمله مطالعه ای در سال 2013 که در مجله Nature Medicine منتشر شد، نشان دادهاند که استرس مزمن میتواند منجر به تخلیه سلولهای بنیادی در فولیکولهای مو شود. این سلولها مسئول تولید و نگهداری از رنگدانه مو (همان ملانین ها) هستند. به عبارت دیگر، استرس روند سفید شدن مو را تسریع می کند.
طبق یک مطالعه دیگر که در ایالات متحده انجام شده، حدود 30% از افراد بین 18 تا 30 سال که تحت استرس شدید بوده اند، سفیدی زودرس مو را تجربه کرده اند.
پژوهش دیگری که روی گروهی از مدیران پر مشغله در کشورهای اروپایی انجام شده، نتایج مشخص کرده است که 50% از آنها در سنین زیر 40 سال موهای خود را به دلیل استرس سفید کرده اند.
این یافته ها تأکید میکنند که کاهش استرس از طریق روشهایی مانند مدیتیشن، ورزش منظم، تنفس عمیق و مدیریت زمان میتواند علاوه بر بهبود سلامت عمومی، به حفظ رنگ و کیفیت موها نیز کمک کند.
بیماریهای خود ایمنی
در بیماری ویتیلیگو، سیستم ایمنی بدن سلولهای ملانوسیت را که ملانین تولید می کنند، از بین می برد و در آلوپسی ممکن است علاوه بر سفیدی مو، ریزش مو نیز اتفاق بیفتد. این شرایط به طور مستقیم بر سلامت و ظاهر مو تأثیر می گذارند و معمولاً نیاز به بررسی و مدیریت توسط متخصص دارند.
اختلالات تیروئید
غده تیروئید که در ناحیه پایین جلوی گردن قرار دارد، وظیفه تنظیم بسیاری از فرآیندهای حیاتی بدن از جمله متابولیسم و تعادل هورمونی را بر عهده دارد. اختلالات تیروئید می توانند تولید ملانین، رنگدانه مسئول رنگ مو، را کاهش دهند، و این کاهش یا توقف تولید ملانین باعث سفیدی مو خواهد شد.

کمبود ویتامین B-12
کمبود ویتامین B-12 میتواند نشان دهنده آنمی پرنیشیوز باشد، وضعیتی که در آن بدن قادر به جذب کافی این ویتامین ضروری نیست. ویتامین B-12 نقش کلیدی در تولید گلبولهای قرمز و تأمین اکسیژن به سلولها، از جمله سلولهای تولیدکننده ملانین، ایفا می کند.
این کمبود میتواند تولید ملانین، رنگدانه مسئول رنگ طبیعی مو، را مختل کند و منجر به سفیدی زودرس مو شود. تشخیص و درمان به موقع کمبود B-12، معمولاً از طریق مکملها یا تزریق این ویتامین، میتواند به حفظ سلامت مو و جلوگیری از این عارضه کمک کند.

سیگار کشیدن
سموم و رادیکالهای آزاد موجود در دود سیگار به DNA سلولهای فولیکول مو آسیب رسانده و فرآیند تولید ملانین را مختل می کنند. یک مطالعه در مجله Indian Dermatology Online Journal نشان داد که افراد سیگاری 2.5 برابر بیشتر از غیرسیگاری ها در معرض سفیدی زودرس مو قرار دارند. این یافته ها نشان داده است که علاوه بر آسیبهای شناخته شده به سیستم تنفسی و قلبی عروقی، سیگار تأثیر منفی مستقیمی بر سلامت موها نیز دارد و ترک آن میتواند به پیشگیری از این عارضه کمک کند. تاثیرات دیگر آن را نیز میتوانید در مقاله ی تاثیر سیگار بر سلامت پوست بخوانید.
آیا میتوان از سفیدی مو جلوگیری کرد؟
اگر دلیل سفیدی ژنتیک باشد، بازگشت رنگ مو امکان پذیر نیست. اما 2 نکته را در نظر داشته باشید:
اول – درمان هورمونی میتواند رنگ مو را در موارد ناشی از اختلالات تیروئید بازگرداند.
دوم – مکملهای ویتامین B-12 میتوانند به بهبود سلامت فولیکولهای مو کمک کنند.
از طرف دیگر اگر استرس یا سیگار کشیدن دلیل سفیدی مو باشد، کاهش این عوامل میتواند از پیشرفت سفیدی جلوگیری کند، هر چند شواهدی برای بازگشت رنگ مو وجود ندارد.

نکات کاربردی پیشگیری آن
- رژیم غذایی غنی از آنتیاکسیدانها شامل میوهها و سبزیجات
- استفاده از محصولات مراقبت مو بدون مواد شیمیایی مضر
- ماساژ سر به صورت منظم برای افزایش جریان خون (درباره ی استفاده ی روغن آرگان در اینجا بخوانید.)
- استفاده از مکملهای کلاژن یا منابع طبیعی آن مانند ماهی، تخممرغ و سبزیجات سبز رنگ
- استفاده از کلاه یا روسری و محصولات ضدآفتاب مخصوص مو در صورت قرار گرفتن طولانی مدت
- کاهش مصرف شکر و غذاهای فرآوری شده و افزایش مصرف مواد غذایی تازه و کامل مانند غلات سبوس دار، پروتئینهای با کیفیت و سبزیجات
- خودداری از قرار گرفتن بیش از حد در محیط های آلوده و شستشوی مو با شامپوهای ملایم و بدون سولفات بعد از رسیدن به خانه
درمانهای طبیعی و خانگی برای کاهش سفیدی مو
روشهای طبیعی میتوانند روند سفید شدن مو را کندتر کرده و ظاهر آن را بهبود بخشند. استفاده از ماسک حنا و روغن نارگیل، چای سیاه و روغن دانه کنجد سیاه باعث تقویت رنگدانه ها و حفظ سلامت مو می شود. همچنین مصرف آب پیاز و رژیم غذایی غنی از مس و آهن، که برای تولید ملانین ضروری هستند، موثر است. این روشها راهکارهای آسان و مؤثری برای کند کردن سفیدی مو هستند.

نتیجه گیری
سفیدی مو ممکن است اجتناب ناپذیر باشد، اما با آگاهی از دلایل آن و روشهای پیشگیرانه و درمانهای خانگی، میتوان این روند را مدیریت کرد. شناسایی علل اصلی، مانند استرس، تغذیه نامناسب یا کمبود ویتامینها، اولین گام برای جلوگیری از سفیدی زودرس است.
این مقاله سعی کردیم شما را تشویق کنیم به ایجاد تغییرات مثبت در سبک زندگی و استفاده از راهکارهای طبیعی، تا به راحتی روند سفیدی مو را کندتر کرده، موهایی سالم تر و درخشان تر از همیشه داشته باشید و از آن لذت ببرید.
منابع